BNNVARA brengt docuserie over Theo van Gogh

Twintig jaar geleden werd Theo van Gogh op klaarlichte dag vermoord. De wereld was geschokt. Niet alleen vanwege het gruwelijke beeld van Theo onder een wit laken op het fietspad, maar ook vanwege het motief voor de moord. Theo was zijn leven lang een enfant terrible, zijn idee dat het een grondrecht is om te mogen beledigen leverde hem veel vrienden, maar ook minstens zoveel vijanden op. Eén van die vijanden werd hem fataal. In de serie ‘Theo van Gogh, de Hunkering’ schetst regisseur David de Jongh een niets verhullend portret van misschien wel de meest provocerende persoonlijkheid uit de recente Nederlandse geschiedenis.

Gebruikmakend van het rijke archiefmateriaal van en over Theo, gecombineerd met de getuigenissen van intimi en collega’s, onderzoekt David de Jongh de erfenis van de cineast en columnist. Hoe kijken moeder Anneke, familie, vrienden en acteurs die hem goed gekend hebben nu naar de radicale manier waarop Theo hunkerde naar liefde, aandacht en vrijheid? Door de wisselwerking tussen de sprekers en het archiefmateriaal ontstaat een nieuw, genuanceerd beeld dat dieper gaat dan het gebruikelijke gepolariseerde imago van Theo. Met de moord van 2 november 2004 werd ook de discussie over de thema’s die hij aan de orde stelde gesmoord. De Hunkering geeft een verfrissende aanzet om het debat twintig jaar later op te pakken. Hoe verhouden we ons twintig jaar na de moord op Theo van Gogh tot de discussie die zijn werk toen losmaakte? ‘Theo van Gogh, de Hunkering’ is vanaf 14 oktober vier weken lang om 22:20 uur te zien bij BNNVARA op NPO 2.

1.    ‘Waarom ik niets meer voel’:
In de eerste aflevering beschrijven de moeder van Theo en andere intimi, nog steeds zichtbaar aangedaan, de verbijstering over de moord op Theo. De moord maakte veel los in de maatschappij. Theo groeide op in Wassenaar, een tijd waarvan hij altijd zei: ‘Ik lijd aan een gelukkige jeugd’. Uit wat voor nest komt Theo en hoe heeft hem dat gevormd?

2.    ‘Sterven wil ik duizendmaal’:
In aflevering twee onderzoeken vriend en vijand welke relatie er is tussen de persoon Theo van Gogh en de verhalen die hij meende te moeten vertellen. Eén daarvan is het door hemzelf in ‘t leven geroepen gerucht dat hij met z’n moeder naar bed zou zijn geweest. Was het een ordinaire provocatie of is dat echt gebeurd?  Verder maakte hij macabere films over eenzaamheid en de dood. Hoe komt iemand met een gelukkige jeugd tot zulke schokkende fantasieën?

3.    ‘Een universum van pijn en leegte’:
Theo van Gogh had het bijzondere talent om mensen tot op het bot te beledigen. Als columnist nam hij geen blad voor de mond en claimde hij het recht om alles te mogen zeggen. Hij bracht de Nederlandse culturele elite tot razernij met een onsmakelijke antisemitische grap en met zijn datingshow ‘De Hunkering’ stijgt zijn rebelsheid en zelfspot tot ongekende hoogte. Niemand is meer veilig voor zijn scherpe tong. Maar hoe kon diezelfde man uitgroeien voor een van de meest geliefde en empathische interviewers van Nederland?

4.    ‘Ik heb Allah aan de lijn’:
Begin jaren 2000 heeft Theo van Gogh het strijdperk verlegd; niet langer zijn Christenen en Joden het onderwerp van zijn felle kritiek, nu zijn de moslims aan de beurt. Tot zijn ontsteltenis ontdekt Theo dat dit een tegenstander van een ander kaliber is, grappen over de islam kunnen anno 2002 serieuze consequenties hebben. Theo laat zich de mond niet snoeren en betaalt daarvoor de ultieme prijs; op 2 november 2004 wordt hij vermoord.

‘Theo van Gogh, de Hunkering’ is een coproductie van Pieter van Huystee Film en BNNVARA. 

Foto Thomas Kist - Column Film, Amsterdam